Philippe Wolfers

Zeldzaam koffie- en theeserviesje van de hand van Philippe Wolfers.

Typerend voor dit unieke servies zijn de ingesnoerde vormen en het ‘gekreukelde’ oppervlak.

Ze zijn met oog voor detail  uitgevoerd, alsof de zilverplaat zelf werd ingebonden. Rond de tuit is het ‘doek’ gescheurd.

Het is een onmiskenbaar japaniserend ontwerp. Deze ingewikkelde vormen gaan terug op historische voorbeelden.

Bronzen gebruiks- en ceremoniële voorwerpen vormgegeven alsof ze in textiel verpakt of gewikkeld zijn, kwamen in de 18de en 19de eeuw zowel in Japan als in China voor. Vaak waren ze afgewerkt met sierlijke textielpatronen en een geknoopt touw of lint. Sommige hadden de vorm van pompoenen of kalebassen, met de vruchten al dan niet zichtbaar voorgesteld.

Voorbeelden van dergelijke objecten verschenen in modelboeken en tijdschriften over oosterse kunst, gepubliceerd door invloedrijke uitgevers als Siegfried Bing (1838-1905) in Parijs. Philippe Wolfers was geabonneerd op Bing’s ‘Le Japon artistique’, en vond er ongetwijfeld inspiratie voor zijn studie- en ontwerptekeningen. Ook art-nouveaukeramisten namen kalebas- en ingepakte vormen over in hun werk.

Japans geïnspireerde koffie- en theeserviezen van Wolfers zijn erg zeldzaam. Meestal gaat het om kleinere voorwerpen of serviesonderdelen. Het enige andere gekende voorbeeld is het zilveren theekannetje ‘Bambou’.

Een eenpersoons thee- of koffieservice wordt ook ‘service égoïste’ genoemd.

Philippe Wolfers (1858-1929), een Belgische edelsmid en ontwerper, was een toonaangevende figuur in de art-nouveaustijl en creëerde opmerkelijk zilverwerk dat vaak beïnvloed werd door de japoniserende stijl. Deze stijl weerspiegelt de fascinatie voor Japanse kunst en cultuur die in de late 19e eeuw Europa overspoelde, een beweging bekend alsJaponisme.

Kenmerken van Wolfers’ zilverwerk in japoniserende stijl

1. Minimalistische en organische vormen: In navolging van Japanse esthetiek gebruikte Wolfers subtiele asymmetrie, vloeiende lijnen en verfijnde eenvoud.

2. Decoratieve motieven: Zijn ontwerpen bevatten vaak natuurlijke elementen zoals bloemen (bijvoorbeeld chrysanten), vogels, kersenbloesems en libellen, typisch voor Japanse kunst.

3. Innovatieve technieken: Wolfers combineerde zilver met andere materialen zoals halfedelstenen, parelmoer en emaille om delicate en kleurrijke accenten toe te voegen.

4. Functionele kunst: Hoewel de werken vaak sculpturaal en decoratief waren, behielden ze een praktische functie als sieraden, tafelstukken of gebruiksvoorwerpen.

Een iconisch voorbeeld van zijn japoniserende stijl is een zilveren vaas waarin organische vormen en geabstraheerde natuurmotieven centraal staan, met subtiele referenties aan de Japanse filosofie van harmonie tussen mens en natuur.

Zeldzaamheid en Geschiedenis

1. Zeldzaamheid:

• Originele werken van Philippe Wolfers in japoniserende stijl zijn uiterst zeldzaam en worden zeer gewaardeerd door verzamelaars en musea wereldwijd. Veel van zijn stukken zijn unieke kunstwerken, omdat ze vaak in beperkte oplage of zelfs als unica werden vervaardigd.

• Door de fragiliteit van het materiaal en de tijdsgeest (waarbij zilver vaak werd omgesmolten), zijn veel van zijn werken verloren gegaan, wat hun waarde verder verhoogt.

2. Geschiedenis:

• Wolfers begon zijn carrière in de juwelen- en edelsmeedkunst rond de jaren 1880 en werd een van de belangrijkste vertegenwoordigers van de art nouveau in België.

• De japoniserende invloed op zijn werk kwam voort uit de groeiende populariteit van Japanse kunst in Europa na de wereldtentoonstelling van 1867 in Parijs. Wolfers liet zich inspireren door de eenvoud en verfijning van Japanse objecten.

• Zijn atelier, dat later ook door zijn zonen werd voortgezet, bleef een belangrijk centrum voor Belgische kunstnijverheid. Tegenwoordig zijn zijn werken te vinden in musea zoals het Musée d’Orsay en het Koninklijk Museum voor Kunst en Geschiedenis in Brussel.

Wolfers’ japoniserende zilverwerk is een unieke samensmelting van Europese finesse en Japanse esthetiek, wat het tot een van de meest bijzondere hoofdstukken in de art-nouveaugeschiedenis maakt.